Zapalenie okołoogniskowe.

Ze stanowiska teorii toksemicznej dla powstania nacieku około ogniskowego ma znaczenie nie wielkość ogniska gruźliczego, lecz stopień jego aktywności oraz stopień wrażliwości tkanki płucnej na jady. Jeżeli sprawa gruźlicza jest bardzo złośliwa, to już małe ognisko może wywołać rozległe zapalenie oboczne. Np. duże pakiety węzłowe, które widzimy czasami w gruźlicy płuc przy badaniu radiologicznym klatki piersiowej, nie zawsze są samymi tylko powiększonymi zserowaciałymi węzłami. Często są to duże zapalenia dookoła małego ogniska gruźliczego w węźle. Czynniki zaostrzające zmianę gruźliczą w płucu, zatem załamanie się odporności ustroju na zakażenie gruźlicze wskutek ogólnego osłabienia na tle wyczerpującej pracy, niedostatecznego odżywiania się, chorób zakaźnych, ustawicznej styczności z chorymi na gruźlicę itd. – sprzyjają powstawaniu zapalenia okołoogniskowego. Czasami nie ma równoległości między stopniem aktywności zmiany gruźliczej w płucu a rozległością zapalenia dookoła ogniska. Brak tej zależności tłumaczy się ze stanowiska teorii toksycznej tym, że w powstawaniu zapalenia otaczającego ogniska gruźlicze mogą współdziałać także inne bakterie, np. pneumokoki, gronkowce, paciorkowce. Zapalenie okołoogniskowe zdarza się zwłaszcza często w wieku dziecięcym, w miarę zaś zbliżania się do wieku szkolnego staje się coraz rzadsze. Zapalenie okołoogniskowe, powstające w okresie pierwotnej zmiany gruźliczej, nazywa się także, nacieczem lub naciekiem okołoogniskowym pierwotnym (infiltratio perijocalis primitiva). Może ono otaczać samo tylko ognisko pierwotne, tylko drogi chłonne, łączące ognisko z powiększonymi okolicznymi węzłami chłonnymi lub same tylko te węzły albo też dookoła wszystkich składników zespołu pierwotnego wytwarza się jedno bardzo rozległe zapalenie zajmujące cały płat lub prawie cały płat płucny. Takie rozległe zapalenie opisano jako epituberculosis pulmonum Eliasberga i             Neulanda, splenopneumonia tuberculosa Granchera, pneumonia mass iv a Granchera itd. [hasła pokrewne: patentex oval, feksofenadyna, nicienie objawy u człowieka ]